Bebek dünyaya gelmeden önce, ana rahminde dört ile yedinci haftalar arasında DUDAK, yedi ile onikinci haftalar arasında da DAMAK gelişmesini tamamlar. Bu sıralarda çeşitli etkenlerle (genetik, çevre etkileri, radyasyon, kullanılan ilaçlar v.s.) gelişmekte olan dokularda birleşme gerçekleşmeyip dudak yarığı veya damak yarığı meydana gelebilir. Yediyüz doğumdan birinde meydana gelebilecek bu doğmalık şekil bozukluğu, üst dudakta bir ayrılık varsa “dudak yarığı” adı verilir veya ağız içinde damağın tabanında bir birleşmeme olursa, binikiyüz doğumda bir görülen bu doğmalık bozukluğa da “damak yarığı” adı verilmektedir. Dudak ve damak yarıkları yanlız başına veya birleşik olarak beraberce aynı çocukta meydana gelebilir. Dudak ve damak yarıklı çocukların tedavisinde, çok büyük gelişmeler sağlanmış ve bu gelişmeler sayesinde, bu çocukların sosyal yaşama adaptasyonu fevkalade şanslı bir duruma getirilebilmiştir. Ancak bu yarıkların boyutlarının birlikte olması ve hafif veya aşırı olması, yapılacak tedavilerin kalite ve uzunluğuna direkt olarak etki yapacak ve alınacak sonuçların kalitesini etkileyecekti.
Dudak – Damak Yarığı Cerrahi Tedavileri
Dudak-damak yarıklarında deneyimli kalifiye bir plastik cerrah tarafından yapılan ameliyat sonuçları oldukça olumludur. Buna rağmen, herhangi bir ameliyatta olduğu gibi cerrahi ile ilgili riskler ve bu müdahaleye özel komplikasyonlar söz konusudur. Yarık dudak tamirindeki amaç, üst dudaktaki ayrığı kapatmak, normal fonksiyonlu ve normal görünümlü bir dudak yaratmak ve yarık dudağa bağlı burun deformitesini düzeltmektir.
Tedavi planı
Dudak ameliyatı :
Çocuk 10 haftayı doldurmuş 4.5 kilonun üzerinde ve hemoglobini 10 gramın üzerindeyse operasyona hazır demektir. Bu ameliyatta dudak tamiri yapılıp yarık dudağa bağlı burun deformitesi olabidiğince düzeltilir.
Çocuk 6 yaşını doldurduğunda Yarık dudağa bağlı burun deformitesi varsa bunu düzeltmek için bir operasyon planlanır.
Çocuk 18 yaşına geldiğinde gerekliyse Rinoplasti (estetik burun ameliyatı) yapılarak tedavi sonlandırılır.
Damak Ameliyatı:
Damak ameliyatı için uygun yaş çocuk konuşmaya başlamadan önceki aylardır. Yani 12-18 ay . Operasyonda amaç damaktaki açıklığı kapatıp damak kaslarını normal konuşma pozüsyonuna getirmektir. Operasyondan sonra beslenme doktorunuz tarafından düzenlenir.
Damak yarığı diş arkına kadar gidiyorsa buradaki deformitenin düzeltilmesi için 13-14 yaşına kadar beklenir bu arada ortodonti tedavisi ile diş arkı en uygun duruma getirilir. Bu operasyonda burun tabanı ve ağız ön kısmı arasındaki geçit kapatılır gerekirse diş arkına desteklemek için kemik grefti konur.
Damak yarıklı çocuklar konuşmaya başladıktan sonra damak kaslarını iyi kullanabilmeleri için konuşma terapisine gerek duyabilirler. Diş gelişmesi sırasında 13-14 yaşlarında ortodontik tedavi gerekebilir.
